افتتاحیه واحد کابل

… و اینک پس از ده ماه  دانشگاه آزاد اسلامی افغانستان، براستی به عنوان یک مرکز آموزشی پیشگام  و خوشنام، روز به روز درخشنده تر میشود و شعاع نور خود را  گسترده تر میکند. ماجرا به این قرار بود که مقرر شد 17 دیماه 1389 با حضور بنیانگذار ارجمند و ریاست محترم دانشگاه (جناب دکتر جاسبی)  این واحد برون مرزی رسما افتتاح شود . کار سنگینی به نظر میرسید  تا این موقع هنوز مجوز راه اندازی دانشگاه از طرف مقامات مسئول در وزارت تحصیلات عالی افغانستان صادر نشده بود. موضوع  سفر ریاست عالی دانشگاه به کابل به استحضار مقامات ذیربط رسید و تلاش برای اخذ مجوزهای لازم بیش از پیش سرعت گرفت.

برای التماس دعا و مذاکره و خواهش نزد تنی چند از بزرگان وزارت و اعضای کمیسیون 6 نفره راه اندازی دانشگاه رفتم. در مجموع این ملاقاتها مؤثر و مفید به نظر میرسید تا آنکه نوبت به معاون محترم و قانونمند آموزشی وزارت تحصیلات عالی رسید. ایشان برخوردی بسیار گرم و دوستانه داشت. به حرفهایم به دقت گوش داد تا آنجا که تصمیم دانشگاه برای راه اندازی دوره های تحصیلات تکمیلی در اولین گام را مطرح نمودم! با تعجب تمام ایشان اظهار نمودند: مگر در تفاهم نامه شما قید شده است که می توانید قبل از راه اندازی مقطع لیسانس فوق لیسانس راه اندازی کنید؟ خیر شما چنین مجوزی ندارید. بروید و مطابق مفاد تفاهمنامه کارتان را شروع کنید. توجیهات شفاهی و استدلال اینجانب برای متقاعد کردن ایشان بی فایده بود.  البته ایشان حق داشت چنین موضعی داشته باشد چون قبلا از منویات ریاست عالی دانشگاه مبنی بر راه اندازی مقاطع تحصیلات تکمیلی و اقداماتی که در این راستا صورت گرفته بود مطلع نشده بود. بنده طی نامه ای پیش تر نظرات ریاست عالی دانشگاه را به ریاست محترم وقت اداره تحصیلات عالی خصوصی افغانستان و مشاور ارجمند جناب وزیر اعلام کرده بودم و تصورم این بود که موضوع را به استحضار ایشان رسانده اند. از قضا در این ایام مشاور محترم وزیر که از مشوقین اصلی دانشگاه و پیشگام توسعه آموزش عالی غیر دولتی در افغانستان بودند  درسفرخارج بودند و دسترسی به ایشان برای من مقدور نبود. به هر تقدیر با معاون محترم آموزشی وزارت قرار گذاشتم که هرچه سریعتر نقطه نظرات دانشگاه را طی نامه ای تقدیم حضورشان کنم.

فرصت لحظه به لحظه کوتاهتر میشد و نگرانی از اینکه بالاخره آیا تا قبل از آمدن ریاست عالی دانشگاه، مجوز رسمی فعالیت دانشگاه در کابل صادر خواهد شد و آیا با توجه به نظر ریاست دانشگاه مبنی برفعالیت در تحصیلات تکمیلی، مقامات افغان چه تصمیمی خواهند گرفت، رو به تزاید بود.

مراتب به استحضار مقامات سفارت محترم جمهوری اسلامی در افغانستان رسید و از آنان درخواست مساعدت شد. رایزنی ها را آغاز نمودند تا اینکه  پس از فراز و نشیب ها و قول و قرارهای مختلف، تصمیم نهایی به تشکیل جلسه کمیته شش نفره منوط گردید و جلسه مذکور با پیگیری سفارت محترم و همراهی اعضای ارجمند آن در خارج از ساعت اداری برگزار شد و راه اندازی همزمان مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد (در رشته هایی که در تفاهمنامه آمده بود) خروجی این جلسه برای پیشنهاد به مقامات محترم مسئول و بویژه معاون محترم آموزشی بود که مورد تأییدشان قرار گرفت.

متعاقب آن کمیسیون مربوطه برای تصمیم گیری در خصوص مجوز دانشگاه، جلسه اضطراری در تاریخ 16 مردادماه 89 تشکیل داد و با قید شرایطی، موافقت خود را با صدور مجوز به وزیر محترم جهت انجام موارد بعدی اعلام نمود. و این مجوز در روز برگزاری مراسم افتتاحیه به امضاء وزیر محترم تحصیلات عالی افغانستان رسید و در مراسم مذکور به ریاست محترم عالی دانشگاه تقدیم گردید.

به استناد تصویب جواز دانشگاه پیگیری برای اخذ سایر مجوزها و موافقت ها از جمله مجوز مؤسسه آیسا (موسسه حمایت از سرمایه گذاری غیر دولتی در افغانستان) انجام گرفت و این مجوزها نیز تا ساعت برگزاری مراسم افتتاحیه اخذ و قاب گرفته شد.

مراسم افتتاحیه با دعوت رسمی از میهمانان در تالار اجتماعات وزارت تحصیلات عالی و با حضور بیش از 250 نفر از دانشگاهیان و مقامات علمی و اجرایی و سیاسی دولتی و غیر دولتی برگزار شد و پس از حضور تعدادی از مدعوین در بازدید و افتتاح ساختمان استیجاری دانشگاه و پذیرایی مختصر از میهمانان، ادامه برنامه که ضیافت شام در سفارت محترم جمهوری اسلامی اسلامی در کابل بود برگزار گردید.

البته آقای دکتر جاسبی که در ادامه سفرشان به مالزی و امارات از طریق دوبی به کابل آمده بودند در این سفر شخص همراهی نداشتند و 2 روز قبل از افتتاحیه دانشگاه، معاون محترم امور پارلمانی ریاست دانشگاه برای همراهی با ایشان و شرکت در مراسم به اتفاق یک نفر از سازمان محترم مرکزی، مستقیم به کابل آمده بودند . لیکن نه از حوزه محترم معاونت بین الملل و نه سایر حوزه ها نه برای همراهی و نه برای همکاری کسی حضور نداشت.

بعد از مراسم افتتاحیه و فردای آن روز ریاست محترم عالی دانشگاه بازدیدها و ملاقاتهایی با برخی از مقامات افغانستان  داشتند که به امضاء تفاهمنامه هایی نیز انجامید و پس از یک برنامه فشرده و پرکار نزدیکی های غروب فرودگاه کابل را به مقصد ایران (از طریق دبی) ترک فرمودند.

با اتمام مراسم افتتاحیه و کم شدن دغدغه های آن، و رفتن میهمانان محترم در اولین فرصت تسویه حسابهای مراسم انجام شد و بلافاصله برنامه های مربوط به پذیرش دانشجو آغاز گردید. در این زمان که دو روزی بیش تا آغاز ماه مبارک رمضان نمانده بود، دانشگاه به جز مسئول راه اندازی آن یک نفر سرایدار افغانی با تحصیلات ابتدایی و یک نفر به عنوان معاون اداری – مالی داشت که در همان هفته منتهی به افتتاحیه آمده بود و فردای روز افتتاح دانشگاه به خاطر ضرورتی باید به ایران بر می گشت.

اطلاعیه هایی برای پیش ثبت نام داوطلبان در روزنامه های افغانستان و 2 شبکه تلویزیونی این کشور منتشر شد. آن زمان کشور افغانستان در آستانه برگزاری انتخابات پارلمان بود. بیلبوردهای تبلیغاتی کاندیداها  جایی برای تبلیغ دانشگاه نمی گذاشت. و ذهن سیاست زده مردم نیز علی القاعده مجالی برای اندیشیدن به دانشگاه نداشت. ازطرفی ماه خدا از راه رسید و خلق مسلمان افغانستان در دریای رحمت بی منتهای حق و میهمانی ذات احدیت، توجه شان چندان معطوف به امورات ما نبود. از طریق اطلاعیه داوطلبان به ثبت نام اینترنتی و از طریق سایت فراخوانده شدند. قرار شد در 28 شهریور ماه و اواخر ماه رمضان، ثبت نام کنندگان در دانشگاه حضور یابند.

تنی چند از اساتیدی که قرار بود اولین مدرسین این دانشگاه باشند از مشهد مقدس برای گرفتن مصاحبه علمی از داوطلبان و ارزیابی آنان دعوت شدند و با کمک آنان هنوز یک ماه از افتتاحیه ساختمان و دو ماه از شروع اجاره آن نگذشته بود، حدود 50 نفر دانشجو در رشته های کارشناسی ارشد حقوق – مدیریت و علوم سیاسی و 25 نفر دانشجو در مقطع کارشناسی رشته مهندسی عمران گزینش شدند.

کلاسهای اولین ترم تحصیلی این واحد با حضور اساتید پروازی بصورت منظم از آخر شهریور ماه 89 آغازشد. مسائل و مشکلات متعددی که اگرچه اغلب غیرقابل پیش بینی بود اما در کشوری مانند افغانستان و مسیر تردد آن غیرعادی و غیر منتظره نبود و هیچکدام مانع جدی برای مسیر پرفراز دانشگاه نشد. حتی تغییر روزهای پرواز و برنامه های آن نتوانست خللی در عزم و اراده اساتید بوجود آورد و سختیهای تردد از مسیرهای غیر مستقیم هرات، مزار شریف و قندهار به کابل را به جان خریدند و کلاس درس خود را  مطابق برنامه پیش بردند.

مشکل اساسی در این نیمسال آن بود که ترم تحصیلی به زمستان سرد کابل کشیده شد. برق برای 24 ساعت قطع میشد و به عبارتی از هر 48 ساعت 24 ساعت آن برق نبود . ساختمان ما مانند اغلب ساختمانهای بزرگ و نوساز افغانستان فاقد هرگونه تأسیسات گرمایشی و سرمایشی بود. قیمت هرکیلو گاز و هر لیتر نفت و گازوئیل به حدود 1700 تومان رسیده بود. شب وقتی اکسیژن اتاقها تمام میشد بخاری گازیهای پاکستانی بطور اتومات خاموش میشد. به فرض آنکه اکسیژن هم کم نمی آمد  پرکردن یک کپسول با مبلغ 20000 تومان که حداکثر سه شب جواب میداد، همکاران را مجبور میکرد بجای 2 پتو 6 پتو به خود به پیچند زیرا این راه به صرفه جویی و سلامت نزدیکتر بود. بهتر است دیگر از سختیها یادی نکنم زیرا با آگاهی از همه سختیهایی که وجود خواهد داشت راه را آغاز نموده ام اما مسئله اینست که انسان سختی را به راحتی برخود هموار میکند. اما سختی های دیگران را نمیتوانند ببیند و پنهان کند. آدم وقتی در شبهای سرد زمستان کابل در تاریکی و فقدان نعمت برق از رختخواب خود جدا میشود و میبیند نعمت آب نیز از او دریغ شده است خود بخود فکرهایی میکند که باید بکند. وقتی همکار آدم با همه مراقبتها از هوای آلوده کابل به تهوع و استفراغ مبتلا میشود و باید کاری کنی که در دفعات بعد نیز رغبتی برای سفر داشته باشد نمیتوانی خودت را به آن در بزنی.

به هر تقدیر زمستان سپری شد. امتحانات به موقع برگزار شد. بهار فرارسید. آزمون داخلی و مصاحبه از داوطلبان دومین دوره دانشگاه با همت بلند اساتید در اوسط اسفند ماه 89 به انجام رسید. ترم تحصیلی جدید با اشتیاقی بیش از پیش و داوطلبانی با همان انگیزه و جدیت گروه قبلی از واپسین روزهای اسفند 89 آغاز شد. دانشجویان کارشناسی ارشد به حدود 130 نفر رسیدند و به دانشجویان مهندسی عمران نیز 10 نفری افزوده شدند. در این ترم اساتید به 25 نفر رسید ه اند که از سنندج و ساری و اراک و تهران و شاهرود و مشهد برای همکاری به کابل می آیند. دانشگاه آزاد اسلامی برای مشتاقان تحصیلات تکمیلی در افغانستان نیز خانه امید شده است.

قرار است در همین روزها هیئتی از سازمان محترم مرکزی دانشگاه  برای بررسی امکان خرید ساختمان یا زمینی برای دانشگاه به کابل بیایند و انشاء ا…  زمینه ای فراهم شود تا دانشگاه به اصطلاح از مستأجری در بیاید. در طول یکسال گذشته با موجر محترم مشکلاتی داشته ایم که نوشتن آن دور از شأن این نوشته و خوانندگان آن است و البته از او گلایه ای هم نیست . او نه دانشگاهی و دانشگاه رفته است نه دانشگاه آزاد و جایگاه و غیر انتفاعی بودن آن برایش مهم است و نه هم میهن و هم مسلک من است و نه قوم و خویش دانشگاه،  بنابراین مثل بسیاری از سرمایه دارها انباشت ثروت را بر هرچیز مقدم میدارد.

تاکنون سازمان محترم مرکزی دانشگاه بیش از دویست میلیون تومان به واحد کابل قرض داده است که جای شکر آن باقیست و اجاره یکساله ساختمان دانشگاه (حدود 110 میلیون تومان) و هزینه خرید کلیه تجهیزات از این محل تأمین شده است. اما  ای کاش راهی و امکانی فراهم شود که بتوانیم با یک سرمایه گذاری اصولی و فراهم کردن زمینه برای پرداختن به رسالت اصلی دانشگاه (بجای دغدغه های فرصت کش کنونی) در سرزمین مهیای افغانستان گامهای شایسته ای برداریم. حقیقت اینست که افغانستان برای دانشگاه آزاد اسلامی استعداد یک منطقه قوی دانشگاهی را دارد نه فقط یک واحد دانشگاهی با چند صد نفر؛ اما نباید انتظار داشته باشیم دراین کشور جنگ زده و سیستمی که مردم آن ضعیف و دولتمردان آن در اموری مانند مالکیت اراضی فاقد اختیارند و ملاحظات قومی و سیاسی نیز دستشان را بسته است آنها برای ما امکانات فراهم کنند. گذشت زمان نیز با توجه به تحولات این کشور فرصتهای ارزنده ما را نه تنها می گیرد بلکه تعلل در انجام به موقع امور فرصت را به تهدید مبدل خواهد کرد. هر قدمی که امسال و به موقع در جهت تحقق اهداف عالیه دانشگاه در افغانستان برداشته شود به اندازه صد قدم سالهای بعد که دانشگاه درآمدزا شود ارزش دارد.

دانشگاه آزاد اسلامی کابل با روند کنونی قادر خواهد بود به حول قوه خداوندی در ترم آتی حداکثر 150 نفر دیگر را پذیرش نماید لیکن با همت بلند مسئولین محترم دانشگاه و توجه ویژه آنان این دانشگاه نوپا توان آنرا خواهد یافت که بزودی به یکی از بزرگترین و مؤثرترین واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی بدل شود.

دکتر محمدحسن هجرتی – رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد افغانستان – کابل 1390/03/08