زنده یاد دکتر محمد حسن هجرتی
با خبر شدیم دکتر هجرتی رئیس اسبق دانشگاه های آزاد گرمسار و گناباد و دبیر فعلی منطقه ی 9 دانشگاه آزاد اسلامی، مسئول پیگیری و راه اندازی دانشگاه آزاد واحد کابل شده است. ایشان بعد از اولین سفر به این شهر در گفتگو با گناپا افزود:
كابل شهري است كه جمعيت كنوني آن حدود چهار ميليون و هفتصد هزار نفر برآورد شده است. به شدت مهاجرپذير است و به خاطر امنيت و زمينه هاي شغلي فراوان، مردم از سراسر كشور به آنجا مهاجرت ميكنند. بسياري از مهاجرين افغان كه در ساير كشورها هستند و قصد برگشت به وطن خود را دارند، بويژه تحصيل كرده ها، كابل را براي زندگي ترجيح ميدهند. تعداد ديپلماتها و مامورين دولتي كشورهاي بيگانه در اين شهر بيش از سي هزار نفر است و بنابراين يكي از پايتختهاي حساس و استراتژيك جهان است كه وضعيتي منحصر به فرد دارد.
وضع اقتصادي مردم را چگونه ديديد؟
عرض كنم كه وضع كابل را نميتوان به ساير قسمتهاي افغانستان تسري داد. اما در كابل، ارزاق عمومي فراوان و ارزان و بازارها مملو از انواع كالاهاي مصرفي، و زمينه كار در بخشهاي خدماتي و بازرگاني فراهم است. اگر چه که اختلاف سطح زندگي بسيار زياد است مثلا در كنار منازلي كه اجاره آن در هرماه حدود پانزده تا بيست ميليون تومان است، كوخ هايي وجود دارد كه ساكنين آن در فقر كامل به سر ميبرند.
امنيت چطور است؟
عامل يا حادثه اي كه حاكي از نبود امنيت در كابل باشد در حال حاضر مشاهده نمي شود و مردم نيز فعلا آرام زندگي ميكنند، گويا حوصله جنگ و جدال ندارند و يا منتظر هستند كه ببينند دولت و حاكمان و مداخله كنندگان در امور افغانستان در اين خصوص چه ميكنند.
چهره عمومي شهر را پس از حدود سي سال جنگ داخلي و اشغال بيگانگان چگونه ديديد؟
اگرچه برخي از آثار و از جمله خرابي ها و ويرانه هايي در شهر مشاهده ميشود اما كابل بيش از آنچه كه چهره شهر جنگ زده اي داشته باشد چهره شهر استعمار زده چند مليتي را دارد كه اجازه بفرماييد وارد جزئيات نشويم.
شما براي راه اندازي دانشگاه به آنجا رفته ايد در اين راستا شرايط را چگونه ديديد؟
در افغانستان مانند چند سال قبل كشور خودمان تب تحصيل به شدت بالا رفته و بسياري از خانواده ها حاضرند از نان شب خود و خورد و خوراك خود بزنند تا فرزندانشان تحصيل كنند و بجايي برسند. امروز بزرگترين آرزوي يك نوجوان افغان اين است كه حقوقدان، اقتصاد دان، سياستمدار و پزشك يا مهندس شود. به همين دليل در چهار سال گذشه 19 مؤسسه تحصيلات عالي خصوصي داخلي و خارجي در شهر كابل راه اندازي شده و همه هم دانشجو و داوطلب دارد. در ساير شهرها مخصوصا جاهايي مثل مزارشريف و هرات و استانهاي شمالي كه امنيت آنها خوبست و سابقه فرهنگي ديرينه اي دارند نيز اينگونه مؤسسات فعال شده اند. سابقه دانشگاه و تحصيلات عالي در اين كشور هم نشان ميدهد كه علاقه به تحصيل در آنجا زياد است.
(دانشگاه دولتي كابل كه دانشگاه خيلي بزرگي است درسال 1310 شمسي و دانشگاه طب كابل در سال 1311 راه اندازي شده است در حالي كه دانشگاه تهران ما متولد 1313 است). از طرفي كشوري مثل تركيه در آموزش و پرورش افغانستان در سرتاسر كشور و بويژه در مقطع دبيرستان، مدارس غير انتفاعي متعددي راه اندازي نموده و شهريه بالايي ميگيرد و با اين وجود بسيار موفق عمل كرده است و دانش آموزان و خانواده ها از آن بسيار استقبال نموده اند. دانشگاه آمريكايي كابل هم در شاخه هاي مختلفي فعال است و بسياري از اروپائيها و حتي تعدادي از كشورهاي شرقي به سرعت پي گير ورود به آموزش عالي این كشور هستند. در اين ميان ديد مسئولين افغان به ايران و دانشگاه آزاد اسلامي خوشبينانه و مثبت است و انتظاري كه از ما دارند و اطميناني كه به ما دارند قابل مقايسه با ديگران نيست . مثلا تا كنون به خاطر شرايط خاصي كه داشته اند مقطع دكتراي تخصصي را حتي در دانشگاه 78 ساله كابل ندارند و انتظار دارند دانشگاه آزاد اسلامي (كه بقول يكي از بزرگان علمي افغانستان، غولي بزرگ در عرصه علمي جهان است كه بايد در مقابل آن سر تعظيم فرود آورد) استارت مقطع دكتراي تخصصي را هرچه زودتر بزند و خلاصه آنها براساس توافقنامه اي كه امضاء كرديم دست دانشگاه را براي راه اندازي هر رشته اي، در هر مقطعي كه مصلحت بداند باز گذاشته اند و اين نه تنها يك فرصت بلكه يك موفقيت بزرگ براي ايران و دانشگاه آزاد اسلامي است.
حالا كه در كابل دانشگاه هاي زيادي وجود دارد و راه آن هم دورتر است چرا شما (دانشگاه آزاد) هرات يا مزارشريف را انتخاب نكرديد كه علاوه بر نزديك بودن سنخيت بيشتري با ما دارد؟
هرچند فرصت محدود است اما بگذاريد يك قضيه تاريخي برايتان نقل كنم و جواب را از آن بيابيد. مي گويند وقتي لشكريان اسلام در زمان خليفه دوم براي فتح ايران وارد اين سرزمين شدند ابتدا نهاوند را فتح كردند. سپس قاصدي به مدينه فرستادند تا براي ادامه مسير و فتوحات بعدي كسب تكليف كنند. سؤال اين بود كه بعد از نهاوند به خراسان برويم؟ اصفهان را فتح كنيم؟ يا آذربايجان را تصرف كنيم؟ خليفه از مشاور ايراني خود نظر خواست، او گفت: خراسان و اصفهان به منزله دو بال ايران هستند و آذربايجان سر ايران است، پس در صورت تصرف آذربايجان در حقيقت همه ايران را فتح خواهيد كرد! و اين مصداقي براي كابل و آموزش عالي در آن است.
ضمن تشكر و به عنوان آخرين سؤال بفرمائيد كه با ماموريت جديدتان، از حوزه سياست و انتخابات و امثال آن خداحافظي كرده ايد يا همچنان اين مسائل را نيز در سر داريد؟
كاري كه الان عهده دار آن شده ام، جنبه هاي سياسي و استراتژيك آن (بويژه در اوضاع كنوني كابل كه تعداد ديپلماتها و ماموران خارجي آن به تنهايي سی هزار مي باشد وآمريكایي ها و انگليسي ها و ساير قدرتهاي بزرگ حضور گسترده و برنامه ريزي شده دارند) حتي از جنبه هاي علمي _ آموزشي آن حساستر است. بنابراين تجربه اي گرانبهاست كه ميتوان از آن در آينده استفاده كرد. بعلاوه آنكه اينجانب اگر هم گريزي به ميدان سياست ميزنم يا دستي به آتش سياست دراز ميكنم، سياست مبتني بر علم را ترجيح ميدهم و از سياسي كاري به شدت پرهيز ميكنم زيرا بخش عمده اي از آنچه كه امروز شاهد آن هستيم، سياسي كاري است و نتيجه آن همين است كه مشاهده ميكنيد. سياست يك علم است و ميتواند مبتني بر اصول علمي باشد و اينجانب هم از خداوند مدد ميخواهم كه به دام سياسي كاري نيوفتم اما بتوانم سياست توام با علم و ديانت را در عرصه خدمت بكار گيرم. لذا با پرهيز از سياسي كاريهاي قبيح، از هيچ تلاشي براي خدمت به نظام اسلامي، كشور و شهرم و مردم خوب آن دريغ نخواهم كرد.
در پايان از شما هم به خاطر خدمات ارزنده اي كه انجام ميدهيد بي نهايت تشكر ميكنم و برايتان آرزوي توفيق روز افزون در كار مهم رسانه اي دارم.
